„Helsti kosturinn við þetta er að nú losnar konan mín við röflið í mér við eldhúsborðið. Ég hef brennandi áhuga á réttindamálum iðnaðarmanna og hlakka til að hefjast handa við að vinna að þeim,“ segir Jón Bjarni Jónsson, húsasmiður og verðandi formaður stjórnar Byggiðnar.

Jón Bjarni, sem var kjörinn formaður á aðalfundi fyrir helgi, er Akurnesingur en er búsettur í Hafnarfirði. Hann er kvæntur Þórunnbjörgu Sigurðardóttir en þau eiga fimm dætur; tvær saman en þrjár úr fyrir hjónaböndum. Honum líst vel á að taka við af sitjandi formanni. „Finnbjörn er óumdeildur og hefur notið trausts og virðingar bæði innan félagsins og utan þess. Hann hefur reynst húsasmiðum afar vel.“

Eins og fyrr segir er Jón Bjarni húsasmiður að mennt. Óhætt er að segja að hann hafi víða komið við. Hann byrjaði í byggingavinnu árið 1976, þá á fimmtánda aldursári. Hann flutti suður árið 1980 en hans fyrsta verkefni var að byggja Broadway í Breiðholti, þar sem Sambíóin standa nú. „Þar var Óli Laufdal að byggja skemmtistað í kjallaranum,“ rifjar hann upp. 

Söðlaði um um aldamótin

Byggingavinna var starfsvettvangur Jóns Bjarna allt til aldamóta, eða í 24 ár. Um fertugt fór hann að hugsa sinn gang. „Það rann upp fyrir mér að ég sá mig ekki fyrir mér í byggingavinnu á sextugsaldri,“ segir hann. Hann kunni ekki á tölvur og ákvað að ráða sig í vinnu þar sem hann þyrfti að læra á þær. „Ég er svolítið þannig að ég vil vera í fimm ár hverjum stað, svo mér gefist tími til að læra en staðna ekki.“ Hann réði sig sem sölumaður hjá Byko – þrátt fyrir að vera ekki mikill sölumaður í eðli sínu. „Ég sagði þeim hins vegar að ég þekkti allt efnið sem þeir seldu,“ segir hann glaðbeittur um starfsviðtalið. Hann var síðar færður á tæknisölusvið og varð svo verslunarstjóri áður en næsti kafli í lífi hans hófst.

Eftir nokkur ár hjá Byko réði Jón Bjarni sig sem verkstjóri og síðar sem framkvæmdastjóri hjá byggingafélaginu Spöng ehf. „Það er fyrirtæki sem var eingöngu í útboðsverkum. Þar kynntist ég, frá sjónarhóli atvinnurekenda, slagnum sem maður þarf að standa í við ríki og borg. Það var líka þar sem ég kynntist fyrst starfsmannaleigum. Við fengum stundum á morgnanna fullar rútur af starfsmönnum. Sumir mennirnir sem komu voru færir iðnaðarmenn en aðrir vissu ekkert hvað þeir voru að gera,“ rifjar hann upp. 

Stofnaði eigin félag

Það var þessi lærdómur sem varð til þess að Jón Bjarni stofna sitt eigið félag, Betri bygging ehf. Hann hafði áhuga á að skoða hvernig hús, sem oft voru að stórum hluta byggð af þekkingarlausum verkamönnum, reyndust að byggingu lokinni. „Ég er búinn að vera í því frá árinu 2014. Ég skoða galla í byggingum, tek út rakaskemmdir og myglu. Þetta hefur svo þróast út í það að hef verið að vinna töluvert fyrir húsfélög, gert ástandsskoðanir, sinnt eftirliti og unnið útboðsgögn. Ég hef líka skoðað eignir fyrir fólk sem er að kaupa og leitt ágreining á milli aðila þegar kemur að verksamningum til lykta,“ útskýrir hann. Jón Bjarni hefur jafnframt verið byggingastjóri, til dæmis uppi á Hellisheiði, þar er VAXA að reisa byggingar fyrir framleiðslu þörunga sem notaðir eru í matvælavinnslu. „Framleiðsla VAXA er einstök í heiminum og algjör bylting frá því sem áður hefur þekkst,“ segir hann.

Samhliða þessum verkum hefur Jón Bjarni verið í átta ár hjá Meistarafélagi húsasmiða, þar sem hann yfirfer mælingar hjá þeim sem starfa í mælingu. „Ég gæti þess þá að menn fái borgað fyrir þau verk sem þeir inna af hendi og einnig að þeirri vinnu sé skilað sem greitt er fyrir,“ útskýrir hann. Hann segir að því miður hafi þeim fækkað sem vinni í mælingu.

En hvernig kom það til að Jón Bjarni fór að taka þátt í starfi Byggiðnar? 

Hann segist hafa farið að velta fyrir sér réttindamálum iðnaðarmanna eftir hrun og að í kjölfarið hafi hann farið að mæta á fundi. „Ég var fljótlega tekinn inn í trúnaðarráðið, þar sem ég talaði fyrir ákveðnum sjónarmiðum,“ segir hann. Augljóst er að Jóni Bjarna er annt um réttindamál iðngreina. „Staðan er einfaldlega þannig að við erum með lögverndaðar iðngreinar. Þrátt fyrir það getur hver sem er unnið þessi störf án viðurlaga. Ég vil líka nefna að við erum í eilífri baráttu fyrir betri kjörum þar sem baráttan snýst ekki bara um laun og aðbúnað. Við erum meðal annars í baráttu við vexti, skatta og arðgreiðslur en allir þessir liðir skerða okkar tekjur. Hluti af okkar baráttu þarf að snúast um að það verði meira eftir í launaumslaginu, af þeim kostnaði sem það kostar launagreiðanda að hafa starfsmann í vinnu.“

Fyrir rúmu ári síðan ákvað Jón Bjarni að gefa kost á sér til stjórnar og svo fór að hann var settur á lista uppstillingarnefndar. „Ég hafði enga reynslu af verkalýðsmálum og vildi sjá hvernig þessi vinna færi fram. Ég er þannig gerður að kyrrstaða ergir mig stundum og ég hélt lengi vel að það snerist um að kynna þessi réttindamál fyrir stjórnvöldum. Ég veit hins vegar núna að margt af þessu snýst um að menn vilja ekki gera breytingar. Því þarf að berjast gegn,“ segir hann og heldur áfram: „Af hverju má hver sem er fara í byggingavinnu? Hvers vegna er öll þessi umræða um að afnema löggildingu iðngreina og jafnvel afnema sveinspróf? Og hvers vegna í ósköpunum var tekin ákvörðun um að leggja niður rannsóknarstofu byggingariðnaðarins? Það var galin ráðstöfun,“ segir hann. Af nógu er að taka.

Jón Bjarni, sem nýtir frítíma sinn helst til ferðalaga, býr eins og áður segir að mikilli reynslu úr byggingagreinum, frá ýmsum hliðum. Hann viðurkennir að það sé spennandi verkefni að taka við rekstri félagsins og segist ekki hafa orðið var við neikvæðar raddir í sinn garð. Hann gerir sér þó grein fyrir að verkefnið sé krefjandi. Hann hafi aftur á móti búið sig nokkuð vel undir starfið og hafi unnið í því að losa sig við önnur verkefni. „Ég hlakka bara til að byrja,“ segir hann að lokum.